سالنهای گلخانه ای تولید قارچ های خوراکی:
کارگاههای تولید قارچ های خوراکی با بلوک, آجر, سیمان, بصورت یک ساختمان معمـولی ســاخته می شود و در آن امکانات گرمایشی, سرماساز و رطوبت ساز تعبیه می شود.
بعضی از کارگاههای تولید قارچ بصورت گلخانه ای احداث میگردد ولی با توجه به اینکه رشد قارچ به نور ناچیزی نیاز دارد. پوشش های گلخانه ها از نوع پلاستیک های رنگی که نور ناچیزی باید از آن عبور کند انتخاب می شود.
قارچ های خوراکی که در ایران پرورش داده می شوند عبارتند از قارچ دکمه ای و قارچ صدفی, تولید قارچ دکمه ای علاوه بر سالنهای پرورش نیاز به کارگاه تولید کمپوست دارد که تولید کمپوست آلودگی محیط را به همراه دارد. لذا باید این کارگاهها در خارج از مناطق مسکونی و با مجوز سازمان حفاظت محیط زیست احداث شود.
بستر پرورش قارچ صدفی کاه وکلش غلات است و چون نیازی به کمپوست ندارد موجب آلودگی محیط نمی شود و در مناطق مسکونی هم می توان به پرورش آن اقدام نمود و نیازی به مجوز سازمان حفاظت محیط زیست ندارد.
3- انواع بسترهای کاشت محصولات گلخانه ای
بستر کاشت در گلخانه ها به دو صورت خاکی و یا هیدروپونیک(بدون خاک)هستند که در کشت خاکی ریشه گیاه در خاک قرار میگیرد که در این روش مدیریت تغذیه آسان و نیاز به دانش فنی زیادی ندارد ولی مقداری از مواد غذایی مصرفی از دسترس گیاه خارج و بیماریهای خاکزی همواره کشت را تهدید می کند.
در کشت هیدروپونیک ریشه گیاه در موادی نظیر پرلایت, پشم سنگ, لیکا, ماسه و....... قرار داده می شود و مواد غذایی مستقیماً در دسترس گیاه قرار میگیرد که این روش مصرف آب را کاهش, بیماریهای خاکزی کم و عملکرد را در واحد سطح افزایش می دهد امّا نیاز به دانش فنی بالا و مدیر کارآزموده و متخصص دارد و هزینه ساخت هم 20-15 درصد افزایش می یابد.
مهمترین مزیت تولیدات گلخانه ای نسبت به تولید در فضای باز عبارتند از: اشتغالزایی بالا, مصرف آب کم و افزایش تولید در واحد سطح.
جدول شماره(2)عملکرد تعدادی از محصولات گلخانه ای و سرمایه مورد نیاز کشت خاکی بر اساس قیمتهای سال 1386 را نشان می دهد.
جدول شماره(2)
نوع محصول |
تعداد دوره کشت درسال |
عملکردسالانه در1000مترمربع (تن) |
اشتغال زایی در1000مترمربع- نفر |
متوسط سرمایه مورد نیازبرای هر1000مترمربع (هزارریال) |
ملاحظات |
خیار |
2 |
25-30 تن |
5/1- 1 |
230000 |
|
گوجه فرنگی |
1 |
15-20 تن |
5/1- 1 |
230000 |
|
فلفل |
1 |
15-20 تن |
5/1- 1 |
230000 |
|
طالبی |
1 |
17-22 تن |
5/1- 1 |
230000 |
|
توت فرنگی |
گیاه دائمی4ساله |
12-8 تن |
5/1- 1 |
400000 |
|
گل رز |
گیاه دائمی6ساله |
150-180هزارشاخه |
3-2 |
800000 |
|
ژربرا |
گیاه دائمی3ساله |
180-200 هزارشاخه |
3-2 |
750000 |
|
آلسترومریا |
گیاه دائمی6ساله |
200-220 هزارشاخه |
3-2 |
1000000 |
|
لیسیانتوس |
یک ساله |
200-250 هزارشاخه |
3-2 |
450000 |
|
قارچ صدفی |
7-5 دوره |
50 تن |
8 |
1500000 |
سالنهای سه طبقه |
قارچ دکمه ای |
6- 4 دوره |
200 تن |
30 |
3000000 |
سالنهای پنج طبقه |
حداقل سطح اقتصادی یک گلخانه 3000مترمربع می باشد که نیاز به 4000مترمربع زمین مناسب جهت احداث گلخانه دارد.
5- شرایط لازم برای احداث گلخانه
برای احداث هر گلخانه باید موارد ذیل مد نظر قرار گیرد.
1-5- محل مناسب احداث گلخانه
خاک محل احداث گلخانه باید دارای بافتی متوسط, زهکشی مناسب, فاقد شوری و قلیائیت, آهک و گچ باشد. محل گلخانه حتی الامکان نزدیک خط اصلی گاز و جاده های اصلی یا دارای جاده های مناسب باشد. شیب های تند, محلهای بادگیر مکان مناسبی برای احداث گلخانه نیستند. ابعاد زمین باید طوری انتخاب شود که بتوان گلخانه ها را در جهت شمال – جنوب در آن احداث نمود.
2-5- وجود آب کافی با کیفیت مناسب
حداقل آب مورد نیاز برای 1000مترمربع گلخانه در هر شبانروز در فصل تابستان(پیک مصرف)10-8 مترمکعب است که با توجه به میزان آب موجود, سطح گلخانه قابل احداث را میتوان مشخص کرد. علاوه بر مقدار آب, کیفیت آب از عوامل مهم در تولید محصولات گلخانه ای است.
تحمّل گیاه نسبت به املاح موجود در آب آبیاری متفاوت است. مهمترین عامل محدود کننده برای کشت های گلخانه ای شوری یا EC آب است.
EC قابل تحمّل برای گیاهان در جدول(شماره3)بیان گردیده است.
میزان EC اگر از مقادیر ذکر شده بیشتر گردد عملکرد محصول کاهش می یابد. علاوه بر EC, میزان سدیم قابل جذب(S.A.R),کلر, بیکربنات موجود در آب هم در عملکرد محصول مؤثرند لذا لازم است قبل از احداث گلخانه از آب مورد استفاده, آزمایش کاملی بعمل آید.
EC مناسب برای کشت محصولات گلخانه ای
جدول شماره (3)
نوع محصول |
EC قابل قبول ds/m |
خیار |
2 |
گوجه فرنگی |
2 |
توت فرنگی |
1 |
فلفل |
2 |
خربزه |
2 |
گل رز |
1 |
آلسترومریا |
1 |
لیسیانتوس |
3/1 |
گلایول |
5/1 |
6- تجهیزات و ادوات مورد نیاز در گلخانه ها
از تجهیزات و ادوات مورد نیاز گلخانه میتوان به سیستم گرمایشی, سرمایشی, ژنراتور و....... اشاره نمود.
الف- انواع سیستم گرمایشی:
1- سیستم مرکزی: سیستم شوفاژ(برای گلخانه های بالای 4/0 هکتار) در این سیستم از بخار آب یا آب داغ استفاده می شود.
2- سیستم موضعی: بخاری شامل سه دسته, بخاریهای منفرد یا تراکمی– بخاریهای کنوکسیونی یا همرفتی– بخاریهای تابشی با انرژی پایین.
ب- انواع سیستم سرمایشی:
1- سیستم خنک کننده تابستانه:
1-1- سیستم خنک کننده فن وپد: متداولترین سیستم تابستانه در گلخانه ها به شمار می رود.
(Fan and pad evaporative cooling system)
2-1- سیستم خنک کننده تبخیری(مه پاش)
(Fog evaporating cooling system)
2- سیستم خنک کننده زمستانه
2-1- سیستم تیوپ– پنکه (fan tube ventilation)
7- سایر تجهیزات مورد نیاز گلخانه
1- ژنراتور (برق اِضطراری) 2- ترموستات 3- سیستم آبیاری تحت فشار
8- آفات و بیماریهای مهم گلخانه ای در استان اصفهان
اسامی برخی از آفات و بیماریهای مهم که معمولاً در گلخانه های استان به محصولات سبزی و صیفی و گل و گیاهان زینتی خسارت وارد می سازند به شرح ذیل می باشد.
الف- آفات گلخانه ای
ردیف |
نوع آفت |
ردیف |
نوع آفت |
1 |
مینوز |
6 |
تریپس |
2 |
شته ها |
7 |
زنجرکها |
3 |
مگس سفید |
8 |
حلزون های صدف دارو(رابها) |
4 |
کنه تارعنکبوتی |
9 |
شپشکهای سپردار |
5 |
آبدزدک |
10 |
|
ب- بیماریهای گلخانه ای
ردیف |
نوع بیماری |
ردیف |
نوع بیماری |
1 |
بیماری سفیدک داخلی(دروغی) |
5 |
بوته میری یا مرگ گیاهچه |
2 |
بیماری سفیدک سطحی |
6 |
پژمردگی آوندی ناشی ازفوزاریوم |
3 |
نماتد مولد غده ریشه |
7 |
بیماری پژمردگی ناشی از ورتیسلیوم |
4 |
ویروس موزائیک خیار |
8 |
گالهای ناشی از آگروباکتریوم |
9- علاوه بر محصولات ذکر شده در جدول شماره(3) تعدادی محصولاتی که کشت گلخانه ای آنها در حال حاضر در استان انجام یا به راحتی امکان پذیر است عبارتند از:
الف- محصولات سبزی و صیفی
1 |
طالبی |
7 |
ریحان |
2 |
لوبیا سبز |
8 |
کاهو |
3 |
نخود فرنگی |
9 |
مارچوبه |
4 |
تره فرنگی |
10 |
انواع کلم |
5 |
ریواس |
11 |
آرتیشو |
6 |
بادمجان |
12 |
آندیو |
ب- گل و گیاهان زینتی و گلهای شاخه بریده